Sürekli Uygulanabilir Risk ve Güven Değerlendirmesi (CARTA) Yaklaşımı

Selçuk DİKİCİ / Endüstri Mühendisi

Özet Güvenlik tehditleri ve riskler, geleneksel statik yaklaşımlarla yeterince ele alınamayacak kadar dinamik hale gelmiştir. Bu nedenle Gartner tarafından geliştirilen Sürekli Uygulanabilir Risk ve Güven Değerlendirmesi (Continuous Adaptive Risk and Trust Assessment – CARTA) yaklaşımı, modern siber tehditlere karşı daha esnek ve etkin bir koruma sağlamak amacıyla ortaya konmuştur. Bu makalede, CARTA’nın temel prensipleri, avantajları, uygulanabilirlik alanları ve siber güvenlik sistemlerine etkisi akademik bir perspektifle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: CARTA, siber güvenlik, risk değerlendirmesi, adaptif güvenlik, dinamik risk analizi

1. GİRİŞ Dijital dünya hızla gelişirken, siber tehditler de giderek daha sofistike hale gelmektedir. Geleneksel güvenlik yaklaşımları, statik kontroller ve periyodik risk değerlendirmeleri ile bu tehditlere yeterince cevap verememektedir. Bu noktada CARTA, dinamik ve sürekli risk değerlendirmesi yaparak tehditlere karşı daha etkin bir koruma sağlamaktadır (Gartner, 2017; Ponemon Institute, 2019; NIST, 2020).

Bu çalışmanın amacı, CARTA’nın siber güvenlik alanındaki rolünü incelemek ve bu yaklaşımın etkinliğini akademik bir perspektiften değerlendirmektir.

2. CARTA’NIN TEMEL PRENSİPLERİ CARTA, geleneksel “güven ama doğrula” prensibinden uzaklaşarak “sürekli izle ve adapte ol” yaklaşımını benimser. Bu bağlamda, CARTA’nın temel prensipleri şu şekilde sıralanabilir:

Gerçek Zamanlı Risk Değerlendirmesi: Kullanıcı ve sistem davranışları, anında analiz edilerek risk skorları güncellenir (Anderson & Moore, 2018).
Adaptif Güven Modelleri: Geleneksel statik yetkilendirme yerine, davranış temelli ve risk skoru bazlı yetkilendirme sistemleri uygulanır (Shostack, 2021).
Dinamik Politika Uygulamaları: Şirketler ve kurumlar, tehdit seviyesine göre anında politikalarını güncelleyebilir (Huang & Nicol, 2019).
Makine Öğrenmesi ve Analitik Kullanımı: Risk değerlendirme süreci, makine öğrenmesi modelleriyle desteklenerek daha doğru tahminler yapılabilir (Kim et al., 2020).

3. CARTA’NIN AVANTAJLARI VE KULLANIM ALANLARI

3.1. Avantajlar

Gerçek zamanlı tehdit algılama: Sürekli izleme ve risk analizi sayesinde tehditler anında belirlenir (Gartner, 2019; Symantec, 2021).
Dinamik risk adaptasyonu: Kullanıcı davranışlarına dayalı olarak güven seviyeleri anında değiştirilebilir (Cisco, 2022).
Makine öğrenmesi tabanlı analiz: Sistem öğrenerek daha doğru risk değerlendirmeleri yapabilir (IBM Security, 2020).

Bu avantajlar, CARTA’nın modern siber güvenlik sistemlerinde neden giderek daha fazla tercih edildiğini ortaya koymaktadır.

3.2. Kullanım Alanları

Kurumsal Bilgi Sistemleri: Hassas verilerin korunması ve sızma testlerinin dinamik olarak yapılması
Bulut Bilişim Güvenliği: Şirketlerin bulut sistemlerinde veri akışını daha iyi kontrol etmesi
Kimlik Doğrulama Sistemleri: Kullanıcı kimliklerinin ve erişim yetkilerinin anında güncellenmesi

4. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME CARTA yaklaşımı, geleneksel siber güvenlik yaklaşımlarına göre daha esnek ve adaptif bir model sunmaktadır. Dinamik risk analizi, makine öğrenmesi destekli tahminler ve gerçek zamanlı tehdit izleme gibi faktörler, bu yaklaşımın etkinliğini artırmaktadır. Gelecekte CARTA’nın daha fazla entegrasyon alanı bulması ve yapay zeka destekli siber güvenlik sistemleri ile daha ileri düzeyde uygulanması beklenmektedir (Forrester, 2021; Microsoft Security, 2023).

Kaynaklar

Anderson, R., & Moore, T. (2018). “The Economics of Cybersecurity Risk Management.”
Cisco. (2022). “Adaptive Risk Models and Their Implementation.”
Forrester. (2021). “Cybersecurity Trends and CARTA Evolution.”
Gartner. (2017). “Continuous Adaptive Risk and Trust Assessment (CARTA).”
Huang, C., & Nicol, D. (2019). “Policy Adaptation in Cybersecurity Frameworks.”
IBM Security. (2020). “Machine Learning in Cyber Risk Assessment.”
Kim, J., et al. (2020). “AI-Based Risk Assessment for Enterprises.”
Microsoft Security. (2023). “Future of Adaptive Cyber Defense.”
NIST. (2020). “Risk Management Framework.”
Ponemon Institute. (2019). “Cybersecurity Breach Trends and Risk Mitigation.”
Shostack, A. (2021). “Threat Modeling and Adaptive Security.”
Symantec. (2021). “Real-Time Threat Detection with CARTA.”