Selçuk DİKİCİ – İşletme, Anadolu Üniversitesi- Endüstri Mühendisi e-posta: selcukdikici@ogr.iu.edu.tr

Giriş

Teknolojinin hızla ilerlemesi, özellikle yapay zekânın (AI) gelişimi ile birlikte iş dünyasında köklü değişimlere yol açmaktadır. AI, otomasyon sistemleriyle birlikte çeşitli meslekleri dönüştürerek bazılarını tamamen ortadan kaldırma potansiyeline sahiptir. Bu makalede, yapay zekânın çıkışıyla yok olma riski taşıyan meslekler ele alınacaktır.

1. Rutin ve Tekrarlayan Meslekler

Yapay zekânın en fazla etki edeceği alanlardan biri, tekrarlayan ve belirli kurallara dayalı olan mesleklerdir. Bu tür işler, AI ve robotik sistemler tarafından kolaylıkla yerine getirilebilmektedir.

• Veri Girişi Elemanları: AI tabanlı yazılımlar sayesinde veri girişi süreçleri otomatize edilerek insana olan ihtiyaç azalacaktır.
• Muhasebe ve Finans Asistanları: Muhasebe işlemleri, AI destekli yazılımlar sayesinde büyük ölçüede otomatikleştirilmektedir.
• Banka Gişe Memurları: Dijital bankacılık hizmetlerinin yaygınlaşması ile gişe memurlarının işlevi azalmaktadır.

2. Fiziksel Gücün Ön Planda Olduğu Meslekler

Fiziksel iş gücü gerektiren bazı meslekler, AI destekli robotlar ve otomasyon sistemleri sayesinde giderek azalacaktır.

• Fabrika Çalışanları: Endüstriyel robotlar, üretim bantlarında insan gücüne olan ihtiyacı azaltmaktadır.
• Depo ve Lojistik Çalışanları: Amazon gibi büyük şirketler, yapay zekâ destekli depo sistemleri kullanarak iş gücü ihtiyacını azaltmaktadır.
• Çağrı Merkezi Temsilcileri: Chatbotlar ve sesli yanıt sistemleri, müşteri hizmetlerini büyük oranda devralmaktadır.

3. Basit Düzeydeki Yaratıcı Meslekler

Yapay zekânın gelişen doğal dil işleme ve görüntü işleme yetenekleri, yaratıcı meslekleri de etkilemektedir.

• Temel Gazetecilik ve Editörlük: AI, finansal raporlar ve basit haber metinlerini oluşturabilmektedir.
• Basit Grafik Tasarımlar: Canva ve Adobe Firefly gibi AI destekli tasarım araçları, basit tasarımları insan müdahalesi olmadan yapabilmektedir.
• Çevirmenler ve Tercümanlar: AI tabanlı çeviri sistemleri, giderek daha doğru ve akıcı metinler oluşturabilmektedir.

4. Ulaşım ve Taşımacılık Sektörü

Otonom araç teknolojileri geliştiğinde bu sektörde büyük bir dönüşüm yaşanabilir.

• Taksi ve Şoförlük Meslekleri: Otonom araçlar yaygınlaştıkça sürücülere olan ihtiyaç azalabilir.
• Kamyon Şoförleri: Tesla’nın geliştirdiği otonom kamyonlar, lojistik sektörünü tamamen değiştirebilir.
• Kuryeler ve Teslimat Personeli: Dronlar ve otonom robotlar, teslimat hizmetlerini devralabilir.

5. Tamamen Yok Olmayacak, Ama Dönüşecek Meslekler

Bazı meslekler AI ve robotlarla tamamen ortadan kalkmayacak ancak büyük ölçüede dönüşecektir:

• Avukatlar: AI, yasal analizleri hızlandırabilir ancak müvekkil ile empati kurma ve stratejik karar alma becerileri halen insana özgü olacaktır.
• Doktorlar ve Cerrahlar: AI destekli tanı sistemleri geliştikçe doktorların iş yükü azalacak ancak karar alma süreci insanda kalacaktır.
• Öğretmenler ve Akademisyenler: AI, eğitim materyalleri hazırlayabilir ancak insan etkileşimi ve rehberlik gerektiren kısımlar hala öğretmenlerde kalacaktır.

Sonuç

Yapay zekâ ve otomasyon, bazı meslekleri ortadan kaldırma potansiyeline sahip olsa da yeni iş alanları da yaratmaktadır. Gelecekte insanlar ve AI, iş dünyasında birlikte çalışarak daha verimli ve yenilikçi bir düzene geçiş sağlayacaktır.